tinolang manok

Unsay nahitabo sa imong gipalit nga neytib chiken, pangutana ni Peping dev. Nabasa man ugod niya ang akong blog niadtong Oktubre 15 2009 nga naghisgot sa pagbisita sa akong mga karaang amigo sa balay. Nagparinig ning akong mga amigo nga lami kuno mohigop og tinolang neytib chiken ug busa miadto kos Agdao aron mopalit og neytib chiken.

Tuod man, miabot si Grace, si Ruby nga nagtangag sa iyang apo, ug si Fe nianang pagka Domingo. Si Fe ang nagluto sa tinolang manok nga gisagolan og hilaw nga kapayas, kamunggay, ug tanglad, samtang sila si Grace ug Ruby mao ang nagsugba sa katambak. Miabot usab si Betty nga otrong karaang amigo ug estoryahanay nga walay puas ang nahitabo.

Gipaningot mig higop sa sabaw nga neytib chiken. Dugay na gyod bitaw ko wala katilaw og neytib chiken ug lamian gyod tinuod ni.

Sa akong panukiduki, naa pod diay komersyal nga produksyon sa giingong neytib chiken. Ang tawag nila niini "free range chicken" o "open-range type production" diin ang mga manok tugtan molibod-suroy sa usa ka lugar. Buot ipasabot, dili sila kulongon. "Gala" (gaLA) sa Tagalog pa.

Lahi ni sa kinaraang pagbuhi sa mga manok sa mga mag-uuma diin ang mga manok self-reliant gyod. Tawgon lang nimo sa hapon ug saborag patuka una sila mangitag katugpahan.

Diri sa komersyal free range chicken, naa gyoy sistema sa pagpadako sa mga manok. Kinahanglan gyod ang paghimog balay-balay aron aduna silay pugaran. Gawas nga mangakha silag ilang kaonon, imo sab silang suplementahan og mais, tahop, ubp. Gahinan gani silag luna aron sila makakaon og sagbot. Dugang pa, pihoon sab nga mahatagan silag tambal batok sa mga sakit ug mga bitok. Aron makontrol ang bunhok, kuto, ug unsa mang mga peste sa lawas, paligoan sab nimo ang mga himungaan ug sunoy og detergent kada semana! Aw, maayo gyod kaayo pagka-atiman!

Makahinumdom ko sa bata pa ko nga kon mopalit mig manok nga buhi, amo sa ning lamingon.
Sa paglaming, imong tangkalon o hiktan ang manok sulod sa tulo ka adlaw. Pakan-on nimo nig
mais o humay ba ug hatagag tubig. Morag ang ideya, "limpyohon" ang manok tungod kay dili ka segurado unsay gikaon niini. Human niana, puyde na lutoon ang manok.

Ambot karon, wala na man ko kabatig naay molaming-laming og manok? Unsaon nga hubo't-hubad na man ang manok nga paliton nimo karon? Mao nang daghay kulbaan mokaog og mga komersyal nga manok tungod kay kargado nig patubo ug medisina. Bisag mahal, pupanagsa mangita silag neytib chiken.

Sumala pa sa tag-iya sa manokan sa Agdao, dili man daw na neytib chiken nang mga manoka. Klase-klase kuno nag breed. Nahimo lang silang "neytib" tungod lagi kay pinasagdan, dili ikulong. Natural gyod ang ilang pagdako. Natural gyod ang ilang lami.

Ug tungod kay usahay tingali kulang ang suplay sa neytib chiken, naay tikas niana. Naa koy nabati nga estorya nga ang mga culled chicken (kanang gurang na kaayong manok nga dili na mangitlog gikan sa mga komersyal nga manokan) ipalusot nga neytib chiken! Kining mga culled chicken, paskang gahiag unod tungod kay gurang na lagi. Unya naay daghang neytib chiken nga gurang na sab, na, dili nimo mapanaglahi.

Busa ako, buhi nga neytib chiken gyod ang akong paliton. Ingnon gyod nako nga dumalaga. Ug kon akong ipaihaw, akong pihoon nga makita nako ang pag-ihaw kay basig ilisan og culled chicken. Maoy gidangat.